In de Marnixstraat, hartje Amsterdam, ligt de Bullebakbrug: een historische brug op een belangrijke route voor fietsers en het OV. Door de flink toegenomen verkeersdruk voldoet de brug niet meer aan de eisen van deze tijd. Om weer 100 jaar mee te kunnen wordt de Bullebak volledig vernieuwd.
“Er waren al een tijdje problemen met openen en sluiten. In de zomer van 2018 sprong de brug door warmte-uitzetting zelfs spontaan open. BAM kreeg de opdracht om de brug te vervangen. Zij besteden het staalgedeelte uit aan Rusthoven. Dit gaat om de aandrijving en de beide vallen.” We praten met een Mechanical Engineer van VIRO die gedetacheerd is bij de Groningse Machinefabriek Rusthoven.
Zwaar belast erfgoed
De Bullebak is een dubbele basculebrug; een tweedelige brug waarvan beide helften worden opgehesen. De contragewichten van de brug zitten onder het wegdek: “Het gewicht zorgt ervoor dat de aandrijving niet zo ontzettend hard hoeft te werken om de brug omhoog te krijgen.” Het is aan de engineers van Rusthoven om het ontwerp van de brug binnen de gestelde kaders uit te werken en produceerbaar te maken. Hierbij houden ze rekening met de wensen van de architect én de stedelijke belasting: “Er lopen ook trambanen over de brug. Dat vraagt om onder meer een kritische omgang met de maattoleranties. Je wilt natuurlijk geen bobbel in de rails bij de brugovergang.” De historische waarde van de Bullebak maakt het project nog uitdagender: “De brug staat op de erfgoedlijst en is monumentaal beschermd. Het klassieke beeld van de Amsterdams grachten mag geen schade oplopen. We moeten binnen die kaders werken.”
Prefab transport en plaatsing
De vervanging is een ingewikkelde klus, omdat de brug is ingeklemd tussen kwetsbare kademuren en omgeven door kabels en leidingen. Hoe vliegen ze dit aan? “Het beweegbare deel van het brugdek heet een val. Daarvan zijn er dus twee, aan beide kanten één. We plaatsen de vallen als compleet gemonteerde delen op een schip dat ze transporteert van Groningen naar Amsterdam. Eén zo’n val weegt maar liefst 60 ton. Het is nog een hele uitdaging om beide vallen met contragewichten in balans te houden op het schip. Op de locatie van de Bullebak plaatst een drijvende kraan de vallen rechtstreeks van het schip op de fundatieplaat. Een kritische operatie, want alles moet dan exact passen.“
100 jaar overbruggen
De brug heeft een totale lengte van 30 meter; de overspanning over de gracht bedraagt 10 meter. De breedte van het wegdek is 12 meter: “Het brugdek wordt zo in twee keer op zijn plek geplaatst. De nieuwe aandrijving is op dat moment al geplaatst in de ‘kelder’ van de brug. Het is dan nog een kwestie van zaken op elkaar afstellen; de nieuwe Bullebak is dan in principe in één keer klaar.“ Van opdracht tot en met Definitief Ontwerp werkten de engineer van VIRO en zijn collega van Rusthoven 4,5 maand aan het project: “Eind 2021 wordt de brug geplaatst en kan-ie er weer minimaal 100 jaar tegen.”
